De Vreewijkse Ria Schuiling heeft de hulp ingeroepen van het Rotterdamse gemeentebestuur. De houdster van de Erasmusspeld, die haar in 2015 werd opgespeld, wil dat woningcorporatie Havensteder wordt aangemaand om bij de renovatie van in totaal 1350 woningen met meer respect om te gaan met de betrokken huurders. 

In een superlange brief, verstuurd aan de gemeenteraad en college van B en W, zet Schuiling uiteen wat er volgens haar mankeert aan de behandeling van de bewoners en aan de wijze waarop aannemer Dura Vermeer de werkzaamheden uitvoert.

Kort samengevat: de huurders in Vreewijk worden op kosten gejaagd door de renovatie. Schuiling ervaart het als een ramp dat Havensteder de huurders afscheept met een verhuiskostenvergoeding van 1000 euro. De werkelijke kosten die men maakt voor het tijdelijk verhuizen naar een logeerwoning en het daarna - als de renovatie klaar is - weer in orde maken van de gerenoveerde woning,  komen veel hoger uit. 

Vooral huurders met een bijstandsuitkering komen in de problemen. Zij hebben onvoldoende middelen om hun woning opnieuw te schilderen, te behangen, om er een nieuwe vloerbedekking in te leggen enzovoort. 

De klachten, die Schuiling in haar brief op een rijtje zet, zijn niet nieuw. Al sinds de start van de renovatie, in 2017, klagen de Vreewijkers, maar tot nog toe hebben de bewoners weinig succes behaald. 

Hieronder die superlange brief van Schuiling. Een lezenswaardig epistel.

Geachte, 

Al enige tijd ben ik voornemens u op de hoogte te brengen van de gang van zaken wat betreft de aanpak van Tuindorp Vreewijk. Veel Vreewijkers worden diep ongelukkig over die aanpak en alles eromheen, en ik heb de meest vriendelijke buurtgenoten daar al verschrikkelijk boos en gefrustreerd over zien worden. Havensteder pakt het wéér niet goed aan.

Wat betreft het kort geding tegen zeven van mijn straatgenoten van het Maarland in Tuindorp Vreewijk en mij. Deze zitting, die bijna vijf uur duurde, liet vooral zien dat huurders boos zijn over de bejegening door Havensteder en dat er onvrede is over de huurverhoging na de aanpak en de vergoeding van € 1.000, maar ook over de slechte manier waarop de aanpak van de woningen door de aannemer wordt uitgevoerd.

Het is niet te verwachten dat de rechter wettelijk gezien de vraag om een grotere vergoeding kan honoreren. Huurders van wie de woningen al zijn aangepakt, hebben ondervonden dat de € 1.000 lang niet voldoende is om de woning weer op orde te brengen.

Wellicht is Havensteder niet wettelijk verplicht een hogere vergoeding te geven, maar met alles wat er van de huurders gevraagd wordt om de aanpak mogelijk te maken en de kosten die ze maken, is dit een morele verplichting. Vreewijk is al jarenlang de enige rendabele wijk in het bezit van Havensteder en toch was (is?) het onderhoudsbudget voor de wijk € 0. Ik denk dat de huurders al genoeg van deze corporatie te verduren hebben gehad, die er nog steeds blijk van geeft simpelweg niets van de cultuurhistorische wijk die Tuindorp Vreewijk is te begrijpen.

2007

In 2007 werd de houding van Com.wonen - zoals de corporatie toen heette - naar de huurders in haar voornemen om grootschalig sloop/nieuwbouw te gaan plegen in de deelraad Feijenoord ‘autistisch’ en ‘arrogant’ genoemd. Helaas wordt die omschrijving van de houding van Havensteder naar de huurders nog onveranderd van toepassing ervaren.

Met een aantal actieve bewoners hebben wij ons vanaf 19 juni 2006 jarenlang ingezet om van de corporatie een betere corporatie te maken, en heel af en toe leek dat ook te lukken. De waardering voor die inzet door de Gemeente Rotterdam bleek op 11 april 2015 toen ik samen met Nettie van den Ende de Erasmusspeld kreeg opgespeld door burgemeester Aboutaleb. Uiteraard vertegenwoordigden wij een veel grotere groep mensen die ieder op hun eigen manier hun vrije tijd en energie aan het welzijn van Tuindorp Vreewijk en de Vreewijkers hebben gegeven.

Wat speelt er?

Ik ga proberen in het kort uiteen te zetten wat er allemaal speelt, want dat is veel. Het begint met de concurrentieloze uitbesteding aan aannemer Dura Vermeer. Voor de renovatie van het Reigerpad een paar jaar geleden heeft de Gemeente geadviseerd om geen funderingsmaatregelen te nemen, aangezien onderzoeken hadden aangetoond dat daar geen noodzaak voor was. Havensteder is echter meegegaan in andere ideeën daarover van de aannemer, met als gevolg nodeloze extra uitgaven van zeven ton.

In 2015 had ik, samen met Nettie van den Ende, een gesprek met toenmalig wethouder Pex Langenberg. Nadat Havensteder, ondanks alle toezeggingen en afspraken die er lagen, toch weer van plan was om te gaan slopen en nieuw te bouwen aan het Eiberpad hebben Nettie en ik hierover een brief geschreven aan iedereen die dat aanging.

Tijdens het genoemde gesprek zei de wethouder zoiets als dat de corporatie ‘stevig bij de hand’ werd genomen. Ik heb toen expliciet gevraagd dat vooral ook te doen met de uitgaven, vanwege die eerder genoemde zeven ton.

Ik verzoek u over de voortdurend de kop opstekende slooppogingen ook de bijlage ‘Konijnen uit de hoge hoed’ te lezen, opgesteld door Sjors van Wel. Hij was jarenlang in project- en werkgroepen nauw betrokken bij het Verbeterplan en hij heeft zelfs het concept het Verbeterplan Vreewijk geschreven toen de corporatie en haar ingehuurde krachten hiertoe niet in staat bleken.

Waar de concurrentieloze aannemer eerst nog zeven ton extra werk kon genereren, wordt het nu nodig gevonden om de vloeren van de woningen te verwijderen en gebakken kleikorrels en een betonlaag aan te brengen, terwijl daar in 2016 nog geen sprake van was. Het vermoeden bestaat bij huurders dat dat niet te maken heeft met noodzaak, maar met ruimte in het budget. Zoals in de reclame: ‘Niet omdat het moet, maar omdat het kan’.

Dura

Nog een merkwaardige verstrengeling is dat Havensteder een werknemer van Dura heeft ingehuurd als ‘sociaal begeleider’. Deze meneer is degene die huurders moet ‘motiveren’ om akkoord te gaan met de aanpak (‘want anders moet u naar de rechter en dat gaat u geld kosten’). De aanpak van deze meneer heeft al meer dan eens geleid tot agressieve reacties van huurders. Het wordt er niet prettiger op in Tuindorp Vreewijk.

Dat aannemer Dura corporatie Havensteder moet vertegenwoordigen in huurderszaken toont in feite het functionele failliet van de corporatie aan.

De huurders moeten vanwege die vloerverwijdering hun huis uit en ‘mogen’ in die tijd in een logeerwoning. De huisraad wordt voor de huurders opgeslagen.

Als de huurders weer in hun huis terug komen, krijgen zij die 1000 euro van Havensteder om hun huis weer op orde te krijgen. Onlangs ontving ik een mail van een in haar woning terugkerende bewoonster die schreef: “Ik ben blij dat mijn man en ik allebei een goed pensioen hebben, want anders zouden we het niet redden.”

Dit geeft denk ik de situatie goed weer. De rechter heeft al drie keer Havensteder in het gelijk gesteld over de hoogte van de vergoeding, omdat hij onder de indruk is van de mate van ‘ontzorgen’ door Havensteder. Kennelijk wordt daarbij vergeten dat van dat ontzorgen geen vloerbedekking en verf en dergelijke gekocht kan worden (nog vooropgesteld dat mensen dat zelf kunnen doen en er niet iemand voor hoeven in te huren).

Aanpak goed voor Havensteder

Deze aanpak van Vreewijk is maar voor één partij goed en dat is Havensteder. De woningen worden door de aanpak meer waard en vervolgens wordt een forse huurverhoging binnengehaald. Die wordt volgens Havensteder gerechtvaardigd door een eventuele vermindering van stookkosten door isolatie.

Dit alles gaat dan gepaard met een hoop stress en gedoe voor de bewoners, die dit alles onder het mom van een ‘verbetervoorstel’ (wat in feite geen voorstel is maar een dictaat, want ‘nee’ zeggen of een beter voorstel vragen is geen optie) dat de huurders door de strot geduwd krijgen, die maanden elders moeten wonen en geen verhuiskosten krijgen, maar blij moeten zijn met 1000 euro en nog weken of maanden werk hebben om de boel weer op orde te krijgen.

En dat in het licht van de winsten van Havensteder: 377 miljoen in 2016 en 678 miljoen in 2017. Dat is € 15.000 per woning …

Havensteder blijkt nog steeds maar één belang te hebben, en dat is Havensteder. Huurders zijn zoals altijd de sluitpost en dat is echt te triest voor woorden. Wetteksten worden uitgeplozen om een formulering voor de aanpak te vinden waarmee voorkomen wordt dat er geld aan de huurders uitgegeven hoeft te worden in de vorm van een redelijke vergoeding.

Voor de renovatiewerkzaamheden hoeven de huurders niet hun woning uit, maar voor het vermeend dringende verwijderen van de vloeren wel - maar daar krijgen de huurders dan weer geen vergoeding voor. Zoals ik eerder in een mail aan Havensteder heb aangegeven: wij hebben ons als bewoners jarenlang ingespannen om de woningen en het groen tegen de corporatie te beschermen, en nu lijkt het erop dat ook de huurders tegen de corporatie beschermd moeten worden.

Karnemelkse Polder

Tijdens de zitting heb ik (weer eens) uitgelegd dat Tuindorp Vreewijk is gebouwd op de Karnemelkse Polder en dat daar slootjes door liepen. Overal waar woningen op voormalige slootjes staan, zijn vochtproblemen. De andere woningen hebben al 100 jaar geen vochtproblemen en er is geen enkele reden om aan te nemen dat dat de komende jaren anders wordt. En toch beweert Havensteder dat er optrekkend vocht en houtrot en allerlei andere problemen zijn.

Velen vragen zich af of het echt de bedoeling is om Tuindorp Vreewijk klaar te maken voor de toekomst. Er is 100 jaar geleden met de bouw van Tuindorp Vreewijk niet voor niets gekozen voor ‘lichtgewichtmaatregelen’ om niet te hoeven heien. De zware belasting op de bodem die nu ontstaat door de betonvloer zou wel eens een argument kunnen worden om op termijn alsnog tot sloop over te (moeten) gaan.

Zoals u zult merken, ik heb niet veel vertrouwen in de kennis en kunde van Havensteder, dat de oren vooral naar de aannemer laat hangen. Vanaf 2006 heb ik meer dan eens meegemaakt dat ‘harde’ argumenten van de corporatie na gedegen onderzoek door actieve bewoners van tafel gingen.

Niet akkoord

Zelf heb ik besloten niet akkoord te gaan met de voorgestelde aanpak van mijn woning. Dit omdat ik vind dat de werkzaamheden verkeerd gekozen zijn en omdat de huurverhoging van € 43,67 vanwege eventuele lagere stookkosten niet in verhouding staat tot mijn eigen maandbedrag voor gas en elektrisch bij Eneco van € 21.

Ook voor mij is de 1000 euro vergoeding absoluut ontoereikend. Ik heb door mijn fysieke beperkingen al 35 jaar een bijstandsuitkering en ik heb geen reserves om mijn woning weer op orde te krijgen. En ik denk dat dat voor veel anderen vergelijkbaar geldt.

Maar bovenal weiger ik om deze overeenkomst met Havensteder aan te gaan omdat ik al 18 jaar te maken heb met een zeer slechte dienstverlening door deze corporatie. Ik heb daarover een dossier aangelegd dat ik aan de rechter voor wilde leggen. Om privacyredenen heb ik besloten dat toch niet te doen. Huurders kunnen zich op allerlei manieren ongewenst gedragen, maar het is de verantwoordelijkheid van de corporatie om ervoor te zorgen dat omwonenden niet in hun woongenot geschaad worden. Havensteder laat het daarin helemaal afweten.

Ik zal u niet vermoeien met dat verhaal, want dat is echt vermoeiend, maar ik stuur als voorbeeld van welke kant mijn klachten op gaan in de bijlage een foto mee van een situatie die ik de afgelopen jaren meerdere keren heb meegemaakt. Pas na steeds maar weer soebatten werd dat uiteindelijk (voor Havensteder gratis, want door vrijwilligers) opgeruimd en kon de regen zijn werk doen om uiteindelijk de stank tussen de tegels weg te spoelen.

Toen ik een paar jaar geleden tijdens een conferentie over wonen in een zaal vol corporatiedirecteuren en corporatiekenners mijn verhaal over de situatie van de sloop/nieuwbouwdreiging in Tuindorp Vreewijk mocht vertellen, kwam in de pauze een van de aanwezigen naar me toe en zei dat (toen nog) Com.wonen een van de meest klungelige corporaties is die hij kent. Helaas voor Tuindorp Vreewijk en de Vreewijkers begreep ik helemaal wat deze meneer bedoelde.

Leg werk van Dura stil

In het belang van Tuindorp Vreewijk en de Vreewijkers wil ik de Gemeente Rotterdam vragen de corporatie weer bij de hand te nemen. Vanwege de dramatische manier waarop niet alleen de contacten met de huurders verlopen, maar ook de slechte kwaliteit van het geleverde werk door aannemer Dura, vraag ik u dringend de werkzaamheden na de woningen waar op dit moment nog aan gewerkt wordt op het Weipad, stil te laten leggen en weer om de tafel te gaan om helder te krijgen wat ook alweer de bedoeling was voor Tuindorp Vreewijk. Ik snap dat dit om allerlei redenen moeilijk, of zelfs onmogelijk kan lijken, maar het gaat echt niet goed! Kozijnen die ‘gerepareerd’ worden met polyester – dat verzin je toch niet in cultureel erfgoed? Dit is maar één voorbeeldje van hoe er tekeer gegaan wordt met de woningen.

Mensen voelen zich niet gehoord en gezien door de corporatie en misschien zou het ook een goed idee zijn om vanuit de Gemeente Rotterdam een onderzoekje te doen naar de beleving van de bejegening van huurders door Havensteder.

Een wijkgenoot is een website gestart met bevindingen over de aanpak en ook daar verwijs ik u graag naar, want beter dan een heleboel tekst geeft die een duidelijk beeld van waar dingen fout gaan.

Ik stuur u ook de brief mee die ik aan de rechter heb voorgelegd. Er was zóveel te bespreken dat de brief helemaal niet aan de orde is gekomen.

Ik mail deze brief ook aan burgemeester Aboutaleb en de raadsleden en volgende week ga ik ook de Tweede Kamer benaderen.

Dank u wel voor uw aandacht. Ik hoop dat dit de laatste keer mag zijn dat het nodig is dat ik op deze manier mijn nek uitsteek voor mijn mooie wijk. Ik zie uw reactie graag tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Ria Schuiling Maarland
3075 JW Rotterdam